Teselli

[Hayrik]

[el-hemşini]

[HeMSiNLi_Asi]

[ERGINK]

[Hayrik]

[Hayrik]

Geçmişde Ermeni halki toplu halde değişik kirsal bölgelerde yaşiyorlardi.
Sasunlilar, Geavaşlilar, Şadaklilar, Hajinlilar, Dersimliler, Savurlilar, Bşerikliler ve çok çok değişik yerli ler. O topluluklarin özelikleri, ayri lehceleri, yaşam tarzlari ve birbirlerin bağliliklari vardi.
Hamşarilik duygusu gibi. Ermeni aşiretler de vardi, amma bilmem kaçinci yüzyilinda Ermeni kilisa Patriki akrabalar arasinda yakin evliligi yasakladi. Zann ediyorum bu sebeb ile, Ermeni halkin içerisinde ayni aşirete ayit olmak hissinden ve ya bağlilikdan yavaş-yavaş geçip ayni bölgeye oln bağ hissi güçlenmişdir. Tarih boyunca göçe zorlanarak, Ermeni halki yöresel bağliliğini kayb ederek Ermeni olma duygusunu bağlanmiş.
Ermeni halkin çoğulunğunin birbirine karişmiş artik. Yani. Hemşinliler gibi ayri bir bölgeye bağlilik dugusunu taşimiyorlar.
Tarihi Ermenistanin, Pontusun, Capatocianin, eski Osmanli devletin degişik yerlerden gelmişler atalari.
Bu forumda bir yerde okudum hemşinlilerin hemşin coğrafiasina bağliliklari, ki onlarin kimliği oluşturan önemli unsur olmuş.
Tehcir, katliamlar sebebiyle Ermenilerin sayilari çok azaldi: Yöreselligimizi unuttuk ve hepimizin ortak kimligi olan Ermeni (Hay) kimliki yukarida tuttuk.
Söylemek istedigim, 1915en evel, degişik bölgelerde hemşinliler gibi ayri lehceler, ayri elbiseler, ayri şarkilar ve yaşam tarzi olan ermeni topluluklari vardi. Birinci dünya savaş sonrasi kalan ermeniler yavaş-yavaş birbirleriyle karişdilar ve özellilik kalmadi. Urfali harputluyla evlendi, edirneli maraşliyla evlendi, vanli erzurumluyla evlendi.
Bilmem anlata bildim mi.
Gördüğum kadariyla hemşinliler birbirleriyle kaynaşmiya mecbur kaldiklari için Hemşin bölgesin bağlilar. Amma şimdi ne oluyor? Şehirleşme assimile etmiyor mi? Assimilenin (erimek) çokda kötü olmiyan bir yanini anlatim yukarida ''Ermenini ermeniyle evlenmesi'', burda ermeni yöresel özelligini kayb ediyor, ama en azindan ermeni olarak kaliyor ve doğuyor çocuklari.
Assimile olmanin kötü tarafi ayri ulusdan (milletden) insanlarla evlenmek.
Burda büyük balik küçüğü yiyor. Dünya boyunca ermeniler eriyor, assimile okuyor. Yanlizca Ermenistan Cumhuriyetinde ermeni olarak kalmak garanti altinda.

[hagop]

Bizde yoresel agizlarda olan "oçxar" yerini artik "voçxar" sekline birakmis durumda.

"kom" (Hopa'da "kum") da bugun bizde az kullaniliyor.

Yine yoresel agizlarimizda olan "iq" (=şey) bugun bizde kaybolmak uzere; kucuklugumde Istanbul'da yaslilardan duyardim.

Istanbul'da hala gunluk konusmada bazan "asor" (=bugun) diyoruz "aysor" yerine.

[Hayrik]

''Her birinin derdi bir çeşit, değirmencininki de su''.
''Kasab et derdinde, koyun can derdinde''.
Bu ata sözleri illa da türk soylularin yarattiği değil. Çukurovada, iç Anadolu bölgesinde bazi ermeniler değişik sebeblerle öz dillerini unutmuşlardi.
O ermeniler her halde türkce ata sözleri kullanirlardi, mesela-
''Ermeni olsun, çamurdan olsun''
Bu evladini illa da ermeniyle evlendirmek istiyen ana-babalarin deyişi. Başka münasebetler de de söylene bilir.
''Ermenisin, vermelisin''
Bu hem ermenilerin hem de ötekilerin diye bileceği bi söz.
''her yağniş bir nakiş''.
Bu da bakir ve ya gümüş üstünde nakiş yapanlarin sözü, tavla oyniyanlarin da ola bilir.
''ağzini dutarsan vücüdun rahat eder, dilini dutarsan başin rahat eder''
''get babani Şamda gör''.
Bu da birinci dünya savaşindan dönmiyen babalari arayan çocuklara denilen söz, ayni zaman bulunulmiyacak ve çözümleniyecek sorulara verilen cevab.