Hamshenian Forum

aakag çunik..
lusnikayin compa elag...
inçuk hakvan kalig...
aakaga tibnoğ a varvenisiva

Inch gasis, enger?.. Sxal chim na aspes hasknnomgu kezi...

aregak chunink,
lusnakin jompen eladzink,
hnchuk akvon kaloghink
argake tiblogh a daktsena bidi

Chidim ta shidak haskntsa ta cha ta.
Desnumgu or mir lizunere bajanvetson, himi inch enink?..

Engerner, es ida 'e ereg desadz unim. Tunk al desek ta inch lav pon kiradz uni endegh. "Meg vovik?" harts guda Mahire. Es asim menk vovink, menk Hamshetsi'ik, gyanke sirogh, ponogh, mardik. Inchkan or gaynonk na enkan irar modenonk, irar hasgnnonk, xosink-xabrink, mir hine hishink u mir egogh orerun masin midk enink. Xelk-xelkin perink ta inchpes abrogh ink isa mir ashxerkin nes.

Saghol kirerud homar, Mahir can!...

ABRUŞİ HAMA PATS TUĞT

Sireli Axparner!

Aşxaris hazaran şad lezu xoservi gu. As lezunous şadin vaan mernuşin medoğume bededa gu.
Mernuşi modik elloğ lezunoun meçe me xosats çors lezun a hormevi gu. Mek al emmen or desnuk gu, açvenous arçetin lezunies mernin gu. Me kultur e, me me elluşnies merni gu. Mek inç enoğuk? Emmen na uuş uuş dzağik elloğ as lezunous mernuş e serenoğuk ta?

Ça! Emmen mernuş e, hazar darvu arançman pervats, joğvevatsnoun me mal yed kalu gorsevuş e asuş a. As garsevuş e me me me joğovurtnous ça, aşxaris hama a medz pon a. Medz babous tornous devuşi hama aradzunik lezunies. Lezunis abretsnuş e mart elluşi hama me varvenus vazife a.

Herkets! Hemi zartik axparner! Hemi yuur tev dak, xalesik isa meradzi bes kunelluş as. Kidanag hemi, lezunies, kulturnies mernin ana meg a meradz elloğuk. Mezman as aşxaris mernuşan uuş inçik menoğ ça. “Gunga!” asik, mernoğ lezunie hormik oç. “Gunga!” asik....

Lertous meg şalage geyik gu. Eesnous işnoğ kernik e me me na. Aşxadoğ ik. Axparik. Fukaraluğnies axpara. Kökies, lezunies uuş uuş a, inç gelli. Ardnoun, fabrikanoun meg xağ e gasa tadoğ tevies. Kani haur dai a meg xoğin meçnik, xarevadzik. Yuur mod gabrik. Yuur xarevadza kulturnies, adetnies. Lezunie goservoğ çelloğ Turk millatin hed na xarevadzik. Axparik Turk millatin hedna, kani haur dai a. Megalots na moleyik oç. Kurtnie, Arabnie, Haynie, Çarkasnie, Boşnağnie, Arnavutnie….. Anadoluis u aşxaris emmen polor abroğ emmen aşxadoğ millatnie.

Dardies me me na! Xalesuş i compan a me me na!

Con ik, Gurci ik, Hamşentsi ik, Pontostsi ik! Gorsevi gu inçu unik. Gorsevi gu, acervi gu. Moderen aşxares umedz vari çi. Ağun ku ka pianan hin lezunoun, kulturnoun! Mek gok! Aner gasin ta mezi hama: “çkon!”. Emmen martun unnuş e bidanoğ haknie uzoğnoun, “bölücü” gasin, gacerin…. Gedruş kuzin şunçnies….kuzin ta abroğ meradzner ellik!

As pones inçbes pona, as inçbes dağ a marulezu uzuşan pajnevi gu. Kidanag, anots hama Turkies tağ reng a. “Ça! Turkieis uuş lezuner a, millatner a go!” asik a na canavari bes me anuş niyaznoun vaanuus kukan. Anots paranoain zondutunin dage goservi gu tsenies!...

Ama ça! Tsen honelu bedenoğ çik!..Mernuşe bedenoğ çik!...Babosus oskornie sizlamiş gelli. Ayib a asman tsen honelu bedenuş e! Ayibes xarnik oç hekutsin. Garmuc ellik, eeg an hekuts in. Herkets! Tsenies honik:

Mek gok! Gaki, gok, elloğuk!.... Orda, hay gidi acervats millatin kedie, orda!… Hoki du tsokmats xoğous…. Vieleg axparner! Mezi pon ça xoselu mernuş e bedenuş e… Me pon e, axparutunin erand compatsan kaluş na!...En çağ e, meg kalik me compatsan. Varti gorçatoğ, bolokatoğ medoğumin bekçin “menenag kalnie”(!)… Mek kalik!...Anots vaanuus partsetsenik tsenies:

ABRİ MİLLATNOUN AXPARUTUN E!
ABRİ CON İ, GURCİ İ, HAMŞEN İ U PONTOS İ LEZUNİE!

http://hamshentsi.blogspot.com/2009/04/ ... -tugt.html

Հայատառ...

ԱՊՐՈՒՇԻ ՀԱՄԱՐ ԲԱՑ ԹՈՒՂԹ («Կեանքի համար բաց նամակ»)
Սիրելի աղբարներ,
Աշխարհիս հազարան շատ լեզու խօսըրուի կու: Աս լեզունուս շատին վրան մեռնուշին մտողումը («մուղտ, խաւար») պետետա կու («կըսպասէ»): Մեռնուշի մօտիկ ըլլող լեզունուն մէջը մեր խօսած չորս լեզուն ա հորմուի կու («կը համարուի»): Մեք ալ ամէն օր տեսնուք կու, աչուընուս առջեւին լեզունիրըս մեռնին կու: Մեր կուլտուրը, մեկ-մեկ ըլլուշնիրըս («լինելութիւնը») մեռնի կու: Մեք ի՞նչ ընողուք: Ամէնաուրիշ-ուրիշ ծաղիկ ըլլող աս լեզունուս մեռնուշը սեյրընողուք թէ՞...:
Չէ՛, ամէն մեռնուշը, հազար տարւու առանջման բերուած, ժողուըւածնուն մ’եյմալ ետ գալու կորսըւուշը ասուշ ա: Աս կորսըւուշը մեր մեկ-մեկ ժողովուրդնուս չէ, աշխարհիս համար մեծ բոն ա: Մեծ պապուս թոռնուս տըւուշի համար առած ունիք լեզունիրըս: Լեզունիս ապրեցնուշը մարթ («կարելի») ըլլուշի համար մեր վարվերնուս վազիֆէ ա:
Հերիքեց, Հըմի զարթիք աղբարներ, Հըմի իւրար թեւ տանք, խալեսիք իսա մեռածի պէս քունելլուշ («ննջելը») աս: Գիտենանք հըմի, լեզունիրըս, կուլտուրնիրըս մեռնին անա՝ մեք ա մեռած ըլլողուք: Մեզման աս աշխարհիս մեռնուշան ուրիշ ինչիկ մեռնող չէ: «Գունկա» ասինք, մեռնող լեզունիրը հորմիք ոչ: «Գունկա» ասինք...
Լերդուս («լեարդներս», «մեր լերդացած արիւնը») մեք շալակը կրինք կու: Երեսնուս իջնող քրտինքը մեր մեկն ա: Աշխատող ինք: Աղբար ինք: Ֆուկարալուղնիրըս («չքաւորներս») աղբար ա: Քեոքիրըս, լեզունիրըս ուրիշ-ուրիշ ա, ի՛նչ կ’ըլլի: Արտնուն, ֆաբրիկանուն մեր խաղը կ’ասա դատող («բանող») թեւիրըս: Քանի՜ հարուր տարի ա մեք խողին մէջն ինք, խառնուած ինք: Յուրուր մօտ կ’ապրինք: Յուրուր («իւրեար») խառնուած ա կուլտուրնիրըս, ադեթնիրըս: Լեզունիրը կորսըրուող չ'ըլլող թուրք միլլաթին հետն ա խառնուած ինք: Աղբար ինք թուրք միլլաթին հետն ա, քանի հարուր տարի ա: Մեկալոց նա մոլորինք ոչ: Քուրդնիրը, արաբնիրը, հայնիրը, չարքասնիրը, բոշնաղնիրը, առնաւուտնիրը...Անատոլիայիս ու աշխարհիս ամէն բոլոր ապրող ամէն աշխատող միլլաթնիրը: Դարդիրըս մեր մեկն ա , Խալեսուշի («փրկութեան») Ճոմբան ա մեր մեկն ա:
Ճոն ինք («լազ ենք»), գուրջի ինք, համշէնցի ինք, պոնտոսցի ինք: Կորսուի կու, ինչ որ ունինք: Կորսուի կու, աճեռուի կու: Մօտերն աշխարհս մեծ վայր չի: Աղուն («աղաւնի») կուգայ, բիրանըն հին լեզունուն, կուլտուրնուն: Մեք կանք: Աներ («նրանք») կասին թէ մեզի համար՝ «չկան»: Ամէն մարդուն ըննուշը («ելանել, լինել, լինելութիւն, ըլնուշ») պետ ընող հակնիրը («իրաւունքը») ուզողնուն, «բեոլիւջիւ» («անջատողական») կասին, կ’աճեռին...Կտրուշ կ’ուզին շունչնիրըս... կուզին թէ ապրող մեռածներ ըլլինք:
Աս բոնըս ինչպէս բոն ա, աս ինչպէս տեղ ա, մայրու լեզու ուզուշան բաժնուի կու («Այս բանը ի'նչպէս բան է, այս ի՛նչպէս տեղ է՝ մայրենի լեզու ուզողը անջատողական է»): Գիտենաք, անոնց համար Թուրքիաս թաղ («խիտ՝ կուռ միագոյն») երանգ ա: «Չէ՛, Թուրքիաս ուրիշ լեզուներ ալ, միլլաթներ ալ կայ» ըսինք ա նա, ջանավարի պէս («ճիւաղի պէս») մեր անուշ նիազնուն («երազ, կարօտ, պէտք») վրանուս կուգան: Անոնց պարանոյային զոնդութիւնին տակը կորսըրուի կու ձէնիրըս...:

Ամա չէ, Ձէն հանելու պետընող («սպասող ») չինք: Մեռնուշը պետընող չինք («մահն սպասող չենք»): Պապոնուս ոսկորնիրը սըզլամըշ («ցաւ») կ’ըլլի: Այըպ («ամօթ») ա ասման («այսքան») ձէն հանելու պետընուշ է («սպասում է»): Այըպ ես խառնինք ոչ հէգուցին («ամօթ է չմտածենք այգուցին-վաղուայ օրը»): Կարմուճ («կամուրջ») ըլլինք, երեկ ան էգուցին («երեկի եւ վաղուայ օրուայ միջեւ կամուրջ լինինք»): Հերիքեց: Ձէնիրըս հանինք: Մեք կանք՝ կայինք, կանք, ըլլող ենք:....Օր տայ, հայ գիդի աճեռուած միլլաթին գետիրը:...Հոգի տուր ցոքմած խողուս («հոգի տո'ւր ցամքած հողիս»)...վիր ելէ'ք աղբարներ: Մեզի բան չէ խօսելու մեռնուշ է պետընուշ... Մեր բանը, աղբարութեան ըռանդ («լաւ») ճամբացան քալուշն ա:...Էն չաղը («ան չեղաւ»), մեք քալինք մեր ճամբացան: Վար դի'ր («թող տո'ւր») Գոռչա՛-թող, բոլոքա՛-թող («բողոքեա՛-թող»), մտողումի («մուղտ, խաւար») բեկչին («պահակ») «մենմենակ քալնիրը»...Մեք քալինք...Անոնց վրանուրս բարձրացընինք ձէնիրըս:
ԱՊՐԻ ՄԻԼԼԱԹՆՈՒՆ ԱՂԲԱՐՈՒԹԻՒՆԸ
ԱՊՐԻՆ ԼԱԶԻ, ՎՐԱՑԻԻ, ՀԱՅԻ ՈՒ ՅՈՅՆԻ ԼԵԶՈՒՆԵՐԸ
հայագրեց՝ Hayrik

medoğume < aakage maa medav / arekag@ mar@ mdav ( = guneş batti, the sun has set)

inçik < inch + ik' ( իք = şey, thing)

ağun = ar(y)un ( = kan, blood)

Ağu(n) -- in our dialect (Janik/Ordu) it means "poison". Ağuli -- poisonous. Ağulatmiş -- to poison someone or something.

Այո, թերեւս առկայ է մղտում>մտղում>մտողում ձայնային շրջումը: Հաւանաբար միւսը աւելի հնարաւոր ըլլայ:

Սա պահուս վստահ չեմ եթէ ր > ղ ուրիշ բառերու մէջ գոյութիւն ունի թէ ոչ: 3ոդուածին մէջ "ağun ku ka pianan", «արիւն փսխել»ու իմաստով օգտագործուած է:

Հայրիկ, ես ալ նմանապէս շնորհակալ եմ բերած կարեւոր նպաստներուդ համար:

Thanks, Avetik.

"Aghu" in at least in Rize or Hopa (I forget which, maybe both) also means "poison".

Huu Hopali cemaat,

"Acervi gu" ne anlama geliyor, bir zahmet soylemez misiniz?