(temp) Plants in Hamshen

[avetik]

[leyla]

[hagop]

Arkadasimiz Avik Topchyan Hemsin'un bitkileri icin yeni bir baslik acmis ( "PLANTS OF HAMSHEN :: ՀԱՄՇԵՆԻ ԲՈՒՅՍԵՐ ։։ HEMSININ BITKILER"). Bu konuyu
"Hamsheni Cuisine :: Амшенская Кухня :: Hamsheni Udeliknere :: Համշենի Խոհանոցը :: Hemşin Yemekleri" bolumu altinda bulabilirsiniz.

Avik, kendi bildigi bitkileri resimleriyle koymaya basladi ve sizlerden bildiginiz bitkileri isimleri ve varsa resimleriyle eklemenizi rica ediyor (lutfen buraya degil, sozunu ettigim basligin altina ekleyin). Mesela meyve, sebze, agac, vahsi bitki, mantalar gibi bitkiler eklenebilir. Bunlardan size var mi diye soruyor: Kizilcik (Hon, Cornellian Cherry); Zeghir (Zuker); "Feixoa" (pineapple guava); "Mushmula" (loquat), "Xurma" (persimon), "Tuz" (tezeni, indjir, fig-tree), "Tut" (mulburry).

Tesekkurler.

[Garmicur]

Merhaba

Benim bi sorum olacak .

Cilek ermenicede "Yelak" Rize Hemsincede "Morelik" Hopa hemsincesinde "Muyik" demek , peki bunlar üc cesit bambaska kelimeler ,simdi bunlarin ücünede nasil ermenice denir anliyamadim.
Bunu biri acikliyabilirse sevinirim.

En asagi 100 tane bitki ismi sayabilirim size , yanliz bu bitkilere siz tamamen baska birsey diyorsaniz , bunun ayni dilden geldigini nasil belli olacak acaba .Bayagi bi karisik durum , tamam bizim orda ermenice oldugu söylenir, yanliz siz bunlari anlamiyorsaniz , buna artik nasil ermenice diyilir anliyamadim ,ilginc bir durum.Insan benzerlik bekliyor hayliylen.

[Hayrik]

Bir kere ''yelak'' veya ''moreril'' dishdan gelen bitki.
Ola biliriki ikiside ermenice.
Morelik ve muyik aynisi gozukiyor bana. Vasnzi hopalilar r harfini y gibi telafuz ediyorlar.
Lazca ogrenmeliyim ki size tadmin edici bir cevab vereyim.

[Garmicur]

Hayrik lazca ile fazla alakasi yok , tamam bagzi kelimeler lazcadan alinmis bagzilarida rumcadan , yanliz bunlar az , ve bilinir hangi kelimeler lazcadan yada rumcadan gelme diye . Mesela biz börtlene "Jokh diyoruz hopalilar "oncura" diyormus , bu oncura Rumcadan gibi cünkü onlarda oncura diyorlar.Bizler rumcadan ve birazda lazcadan etkilenmisiz.

[hagop]

Merhaba Garmicur,

Enteresan soru sordun. Ben dilbilimci degilim ve bildigim ne de olsa az ama epey zamandir bu konular hakkinda okumaya calisiyorum.

Ilk olarak, bir lehcenin (dialect) Ermenice sayilmasi icin kelime dagarciginin diger Ermenice lehcelerle tamamen ayni olmasi gerekmez. Ornek vermek gerekirse, "guzel" ve "iyi" kelimeleri Ermenice lehcelerde epey degisik oluyor. Mesela Mus ve Sasun cevresinde "xorot/xorotik" kullaniliyordu. Klasik Ermenice'de kullanilan ama daha sonra pek kullanilmayan "geghetsik/keghetsik" sozcugu, 100-200 yildir yine standard konusma ve yazma dilinde kullanima girdi. Buna karsin lehcelerde yuzlerce sene once Farsca'dan alinmis "sirun"=şirin de standard konusma ve yazma dilinde kullanilmaya devam ediyor.

Cilege gelince, yanilmiyorsam Ermeni dilbilimciliginin babasi sayilan Hracya Acaryan "yelak" sozcugunun Ermenice oldugundan emin degil. Bu kelimenin Turkce'den gelmis olabilecegini veya daha az olasilikla Ermenice'den Turkce'ye de gecmis olabilecegini dusunuyor. Bu konuda bir de cilegin anayurdu neresi, ona bakmak gerekir diyorum. Bir bilen yarsa yazsin.

"Morelik" ve "muyik" Ermenice "mor"dan geliyor (klasik Ermenice'de "morm"). Bunun bitkisi bizde "mormeni" oluyor. Bildigin gibi, "-eni/-ni" takisi eklenince, o meyvenin agaci (veya calisi diyecegim) oluyor. Enteresandir ki "morm"daki "m" sesi bitki isminde kalmaya devam ediyor.

Garmicur, ben Istanbul cocuguyum. Ben ve diyaspora Ermenilerin buyuk cogunlugu bugun sehir cocugu. Ermenistan'da toprakla bag az cok devam ettiginden onlar daha cok biliyorlar. Siz ise bitkilerin isimlerini, tarim aletlerini, ayni hayvanin cesitlerini veya onlarin yaslarina gore isimlerini hepimizden cok iyi biliyorsunuz. Ben yine iyiyim, en basit olarak mesela bugday'in, cavdar'in, koyun. keci, kuzu, sigir falanin Ermenice isimlerini kucuklukten ogrenmistim. Bugun Istanbul'da cogu Ermeni bu kadarini bile beceremiyor. Kokumuz topraktan cebren kesildikten sonra bir de, taşrali, koylu gozukmenin iyi olmadigi dusuncesiyle artik hic toprakla ilgilenmiyoruz, ne kadar aci.

[çağart]

garmiçur böğürtlen bizde de aynıdır,oncura daha farklı dikensiz hayvanların kesinlikle yemediği bir bitki.görsen tanırsın.

[Garmicur]

Hagop , Tabi sizde dil bilimcisi deyilsiniz , yanliz tabi insan size soruyor böyle sorulari , Baska kime soralim , Biz kendi kullandigimiz kelimelere ve bitkilere zaten ermenice dir diyoruz , ve sizi gördükmü tabi bizde bekliyoruzki sizde hemen hemen ayni sekilde kullanmanizi , Bana soracak olursan bizim kullandigimiz kelimeler bitki yani , Öz eski ermenice dir diye düsünüyorum . Bizdede tabi bagzi deyisiklikler olmustur yanliz sizdede baya deyisiklikler olmus . Bizim kelimelere bakacak olursan zaten kelimeden belli oluyor baya eski kelimeler diye ,ve ermeniceden geldigide belli oluyor bana soracak olursan .

Yanliz baya üzülecek durum var , artik biz bu bitki isimlerini bile unutuyoruz , cünkü köyden cikan dogal olarak kullanmadimi unutuyor , Ben mesela baya bi bitki ismi biliyorum yanliz , köyde fazla yetismedigim icin bu bitki isimlerini ancak kulagimda kalmis . Köykere bakacak olursan artik eskisi gibi köy yasantisi ve yayla yasantisi da kalmamis , ve böylece yine bitki isimleri yavas yavas kayip oluyor , genclere soracak olursan ancak belkim yarisini bilir , yaslilar genelde bayagi daha cok isim biliyor , aslinda her bitkini bir ismi var bizim orda yanliz baya da unutuluyor.


Cagart . bizim kelimeler yada bitki isimleri hemen hemen hepsi ayni , ben baktim sizin sözlüge ve bizim kullandigimiz kelimeler hepsi orda mevcut , yanliz bitki isimleri fazla yazilmamis orda. Bitki isimleride eklemek bayagi bi zor is cünü insan türkce karsiligini bilmiyor .

[hagop]

Haklisin, Garmicur. Bu yazdigin kelimeler genellikle Ermenice. Bazilarini biliyorum, bir kismi da bilmememe ragmen yine Ermenice'den geldigigi belli oluyor. Bazi kelimeler var ki belki de yanliz yoresel olarak kullaniliyor. Mesela "otsxot" dediginiz sey galiba Ingilizce'de "dandilion" denilen, hemen her yerde yetisen cok arsiz bir bitki. Belki baska yorelerdeki bunun icin Ermeniler baska isim kullaniyorlardi, bilemiyorum. Bunu da goz ardi etmemek lazim.

[hamsetsi_ahpar]

Böğürtlene Hopalılar "cutxe" yada "yux" diyor... "x" elmadaki ( xendzor) "x" ile aynı ses... "hğ" gibi olan ses

Oncura başka bir bitkinin ismi böğürtlen değil...

Eylül e doğru Hopa'da bulun bitkilerin- hayvanların resimleri ve hemşince isimlerini içerenbir çalışma yapılacak.Ordaki bilgileri burda paylaşırız.

[hagop]

tesekkurler, hamshetsi_ahpar.