by hagop » 29 Jul 2007, 17:24
Merhaba Garmicur,
Enteresan soru sordun. Ben dilbilimci degilim ve bildigim ne de olsa az ama epey zamandir bu konular hakkinda okumaya calisiyorum.
Ilk olarak, bir lehcenin (dialect) Ermenice sayilmasi icin kelime dagarciginin diger Ermenice lehcelerle tamamen ayni olmasi gerekmez. Ornek vermek gerekirse, "guzel" ve "iyi" kelimeleri Ermenice lehcelerde epey degisik oluyor. Mesela Mus ve Sasun cevresinde "xorot/xorotik" kullaniliyordu. Klasik Ermenice'de kullanilan ama daha sonra pek kullanilmayan "geghetsik/keghetsik" sozcugu, 100-200 yildir yine standard konusma ve yazma dilinde kullanima girdi. Buna karsin lehcelerde yuzlerce sene once Farsca'dan alinmis "sirun"=şirin de standard konusma ve yazma dilinde kullanilmaya devam ediyor.
Cilege gelince, yanilmiyorsam Ermeni dilbilimciliginin babasi sayilan Hracya Acaryan "yelak" sozcugunun Ermenice oldugundan emin degil. Bu kelimenin Turkce'den gelmis olabilecegini veya daha az olasilikla Ermenice'den Turkce'ye de gecmis olabilecegini dusunuyor. Bu konuda bir de cilegin anayurdu neresi, ona bakmak gerekir diyorum. Bir bilen yarsa yazsin.
"Morelik" ve "muyik" Ermenice "mor"dan geliyor (klasik Ermenice'de "morm"). Bunun bitkisi bizde "mormeni" oluyor. Bildigin gibi, "-eni/-ni" takisi eklenince, o meyvenin agaci (veya calisi diyecegim) oluyor. Enteresandir ki "morm"daki "m" sesi bitki isminde kalmaya devam ediyor.
Garmicur, ben Istanbul cocuguyum. Ben ve diyaspora Ermenilerin buyuk cogunlugu bugun sehir cocugu. Ermenistan'da toprakla bag az cok devam ettiginden onlar daha cok biliyorlar. Siz ise bitkilerin isimlerini, tarim aletlerini, ayni hayvanin cesitlerini veya onlarin yaslarina gore isimlerini hepimizden cok iyi biliyorsunuz. Ben yine iyiyim, en basit olarak mesela bugday'in, cavdar'in, koyun. keci, kuzu, sigir falanin Ermenice isimlerini kucuklukten ogrenmistim. Bugun Istanbul'da cogu Ermeni bu kadarini bile beceremiyor. Kokumuz topraktan cebren kesildikten sonra bir de, taşrali, koylu gozukmenin iyi olmadigi dusuncesiyle artik hic toprakla ilgilenmiyoruz, ne kadar aci.