esevaspak

[princemishkin]

Rize Hemshinians do not say "Allah Allah" when they are surprised like the other Turkish speaking muslims in Turkey, but they say "Esevaspak" or "Esevankoman". I think "Ese" is "Jesus" in Hemshinian Turkish. Can anyone translate these please?
ps: My grandmother who spent most of her life in cities had a funny synthesis. She used to say "Esevastağfirullah" :D

[hagop]

Hello Princemishkin,

Esevas isn't really coming from Isa (Jesus) but from Astvats or the word for God in Armenian. When Armenians became Christian, for some reason, they chose the name of one of their many gods as the name of the Christian God -- which is of course still being used today. I don't know why they chose that one over other gods.

Anyway, the name survived among both the Western and Eastern Hemsinli to this day as the equvalent of Allah. I believe the Estern Hemsinli say it like Aspadz.

Esevastağfirullah is very intersting because it has both Esevas and Allah (ullah part). I have seen other Hemsinli using this word too. It is supposed to have the same meaning like etağfurullah in Turkish (something like "I ask God's forgivess").

There are other religious traditions from Christianity that continued among the Hemsinli but that is a bigger subject for the future.

Thank you for bringing this everybody's attention.

[princemishkin]

thank you Hagop. how about Esevankoman? have you heard it before and do you know what it means or where it comes from? And I would like to learn about our other traditions or customs from the christian times if it wouldn't be a burden for you. thanks anyway

[MAFRAT]

BİZİM EVDE BU SÖZ "ESAVASPAK" OLARAK DEĞİL DE "ESEVASPA" OLARAK KULLANILIR.

[hagop]

I haven't heard of "Esevankoman" before -- I can't tell what the last part means. It might have changed so much that I can't easily recognize it. Sorry not to be of help here, Princemishkin.

[princemishkin]

Mafrat ben Çinçivalıyım, bizde esevaspak. Hemen yanımızdaki Ortan'da ise esevankoman diyorlar. Başka hangi köyler bilmiyorum. Bu arada bir başka bilgi. Çinçiva'nın Cincius adlı bir Romalı komutandan geldiği söyleniyor şimdi de. Bilgisi olan var mı? (Hagop Türkçeye döndük, sen de biliyorsun nasıl olsa)

[MAFRAT]

HATTA ŞÖYLE BİR ŞEY DAHA VAR
ÖRNEĞİN KÜÇÜK BİR ÇOCUK YÜRÜMEYE BAŞLADI ESEVASPA DEĞİL "EÇEPAÇPA" DENİR. ÇOCUK DİLİ GİBİ BİR ŞEY.

[Hayrik]

I would like add to what Hagop said.

Esevaspak = Astuatz park = Gloriousness to God.
Esevas tağfir ullah = Astuatz bağaş Allah , yani Allah bağaşlasin.

[hagop]

Princemishkin,

Eger ciddi olarak Çinçiva'nın Cincius adlı bir Romalı komutandan geldiği söyleniyorsa, birileri yakistiyor diye geliyor bana. Eger şakaysa, birileri gulmek istiyordur.

Cinciva ve oteki yer isimleri genellikle yerel halklarin gecmiste kendi dillerinde adlandirdiklari kelimelerdir. Bugun bunlarin bazilarinin anlamlari bilinmeyebilir. Ama bu isimleri muhakkak soyle veya boyle bir isimden veya bazilarinin yaptigi gibi muhakkak Orta Asya'dan gelmesi lazim diye keyfi seylerle aciklamaya calismanin mantikli bir tarafi yoktur.

[princemishkin]

Hagop, merak etsem de yer isimlerini kanırta kanırta bir şeye bağlama eğilimim yok. Şu orta asya'ya bağlanma meraklıları arasına beni katmadığını umarım. Çünkü benim Romalı komutandan orta Asya'ya nasıl sıçradığını anlamadım. "Fırsat bulmuşken şunlara da çakayım" dediysen, gerek yoktu. İstediğin zaman ilgili bir konu başlığı açabilirsin.
Romalı komutanı Çinçivalı bir ailenin evlerinin 100. yaşı nedeniyle bastırdığı broşürde okudum. Hatta köydeki Çinçik mahallesinin adının da ondan geldiği ileri sürülüyor. Kesin bilgi diye de sunmadım. Doğru ya da yanlış, bilgidir diye paylaştım. Daha meraklısı araştırabilir, bulursa doğrusunu bize söylerse iyi eder.
Kırzıoğlu tayfasını aşağılarken kendimizi aynı yere düşürmeyelim.

[hagop]

Princemishkin,

Ben senin Cinciva adinin Romali komutandan geldigi veya Orta Asya uydurmalarina inandigini zannetmiyorum. Eger oyle olsaydi bunu acikca sana soylerdim. Ama tabii ki oyle zannetseydin bile bu senin hakkin; benim kimseye soyle dusun diyecek hakkim yok. Benim altini cizmeye calistigim (ve belli ki basaramadigim) sey kisisel sempati veya prestij nedenlerinden kolay yola sapmamanin gerekliligi.

Sana Ermenilerden bir ornek: gecen 2-3 yuzyilda bircok Ermeni ailesi prestij olsun diye Ermeni aristokrat soy isimlerini almaya basladi veya baskalari da Ani'den geldiklerini iddia etmeye basladi. Kuskusuz bunlardan bir kismi gercek ama genelde gercek degil. Ben sahsen bunun saklanmasini istemiyorum. Ben baskalari icin konusamam ama kusura bakma ben TC'de hurafelerle buyudum, fazlasini iskembem kabul etmiyor.

Kirzioglu ve taifesi yanliz sizlerin ve komsu Karadeniz topluluklarinin (ve Kurtlerin) kendi dil ve adetlerini devam ettirme sanslarini yok etmeye calismadi, benim kulturume de sahip cikmaya kalkisti. Onlari ne kadar desifre etsek azdir.

Saglicakla kal.

[princemishkin]

Hagop, girdikleri her savaşı kaybettikleri için italyanlara sempatim olduğu doğrudur (Kötü savaşçı iyi [mülayim] adamdır diye düşündüğüm için), ama Roma İmparatorluğu'na ne sempatim olabilir, ya da köyümün adının bir Romalı komutandan gelmesi bana ne prestij kazandırır anlamadım. Adam belki Zilkale'nin komutanıydı da benim köyden bir dostu vardı kim bilir... Ayrıca ırkçı olmadığım için köyümün kurucusu İngiliz de olsa Pigme de olsa benim için farketmez. Kimse için de fark etmemeli. Hemşinli olduğum için de gurur duymam. Biz minicik bir kavimiz diyeyim, ve Lazların arasında küçük bir topluluk olduğumuz için tarihten gelen bir birbirimize bağlı olma, sevme durumu var ki, bu kadarını da normal buluyorum.

[hagop]

Princemishkin,

Yazdiklarindan bakis acinin ne oldugunu zannederim simdi anliyorum. Muhabbet dolu, ornek bir mesaj olmus. Insanlarla, hele komsularla muhabbetli olmak cok onemli.

[princemishkin]

Teşekkürler Hagop. Bütün halklar kardeş değildir, ama olmaları gerekir. sağlıcakla

[hagop]